Klimt u Beogradu

Izložba austrijskog slikara Gustava Klimta pod nazivom „Klimt u Beogradu“, otvorena je u beogradskoj galeriji „Progres“ u sredu, 31. oktobra i trajaće do 13. novembra. Izložbu je priredio Grad Beč u saradnji sa Kontaktnim biroom Grada Beča (COMPRESS), a povod je sto pedeset godina od rođenja ovog čuvenog slikara.

Na izložbi u Beogradu mogu da se vide poznate slike kao što su „Poljubac“, „Portret Emilie Flege“, „Portret Adele Bloch-Bauer I“, kao i reprodukcije slika „Higija“ i „Prijateljice II“, čiji su originali izgoreli u dvorcu Imendorf, 1945. godine.

Tokom cele godine, rad i život Gustava Klimta njegovi obožavaoci imaju priliku da vide u devet bečkih muzeja (Belvedere, Leopold muzej, Albertina, Muzej istorije umetnosti (KHM), Muzej grada Beča, Kunstlerhaus, MAK, Austrijski muzej pozorišne umetnosti i Etnografski muzej), a visokokvalitentne reprodukcije njegovih dela su prikazane i u nekoliko gradova istočne i jugoistočne Evrope. Izložba se nakon Beograda seli u Sofiju.

Gustav Klimt je 1897. godine zajedno sa osamnaest bečkih umetnika formirao bečku secesiju, pokret u umetnosti nastao kao reakcija protiv vladajućih estetskih vrednosti i težnja da se raskine sa tradicionalnim poimanjem umetnosti. Neki od poznatih umetnika tog vremen koji su sa Klimtom formirali bečku secesiju su Jozef Hofman, Jozef Marija Olbrih, Oskar Kokoška i drugi. Ovu grupu umetnika na početku nije povezivao jedinstven stil, ali ono što im je vremenom postalo zajedničko je dekorativni stil, kao i širenje jugendstila.

Upoznajući bečku publiku sa impresionizmom i paralelno krčeći put art dekou i ekspresionizmu, secesionisti su izvršili veliki uticaj na umetničke tokove u čitavoj Istočnoj Evropi, a posebno onim delovima koji su bili pod Austro-Ugarskom upravom.

Klimt je bio prvi predsednik pokreta secesije, a ono po čemu se isticao i razlikovao od drugih su visoko erotizovani prikazi na platnima. Zbog nekih radova kao što su „Filozofija“, „Pravda“ i „Medicina“, koji su urađeni za tavanice zgrade Bečkog univerziteta, savremenici su ga nazivali pornografom i optužili za uvrede nosilaca glavnih tekovina civilizacije. Način na koji je Klimt koristio otkrića Sigmunda Frojda o podsvesti i instinktima, koje Frojd formuliše gotovo u isto vreme kad Klimt slika ova tri dela, izazvao je velike skandale u periodu 1900–1903, kada su platna prikazana javnosti. Osim što ga kritikuju zbog opskurnih simbola koje koristi zarad kritike društva, kritičari Klimta optužuju i za besramnost prilikom prikazivanja ženske seksualnosti, kojom umetnik postaje opsednut.

Klimt nije bio siromašni mladi buntovnik koji je eksperimentisao sa novim stilovima i umetnost stvarao radi same umetnosti, kao što je to bio slučaj sa larpurlartistima u Parizu. On je bio pripadnik srednje klase, dobro etabliran u bečkom društvu, sa značajnim vezama, ugledan građanin koji je u umetnosti prepoznao mogućnost društvenog napretka i životnog boljitka. Prva ozbiljna kritika koja je secesiji i dala revolucionarni karakter, koji se, na prvi pogled, možda nije prepoznavao, bilo je prikazivanje upravo radova u zgradi Univerziteta. Kontroverze koje su ova tri rada izazvala u konzervativnim krugovima bečkog društva, a u kojima je umetnost viđena kao sredstvo za održavanje statusa quo, sprečile su Klimta da postane profesor na Akademiji lepih umetnosti. Sva tri platna otkupili su različiti privatni kolekcionari, a zajedno su poslednji put viđena na izložbi 1943. godine. Dve godine kasnije Filozofija, Medicina i Pravda izgorele su u dvorcu Imendorf gde je bio sklonjen deo Klimtovih radova.

Više o izložbama Gustava Klimta u Beču videti u

tekstu „Godina Gustava Klimta“ Vremenu br. 1098.